Sihle Zikalala, minister van openbare werke en infrastruktuur, het onthul dat sy departement tussen 2019 en 2022 R93 miljoen aan die huise van kabinetslede bestee het.
Dit sluit in: R1,4 miljoen vir ’n nuwe kombuis, R240 000 om kakkerlakke te berook, R53 000 vir ’n gordynreling en R19 000 om gloeilampe te vervang. Die DA het ’n klag by die Openbare Beskermer (OB) ingedien nadat ANC R93 miljoen bestee het om ministeriële herehuise in stand te hou.
Nuwe inligting wat die Demokratiese Alliansie (DA) deur parlementêre vrae bekom het, onthul dat die ANC-regering oor ’n tydperk van twee jaar R93 miljoen bestee het aan die instandhouding van die 97 herehuise, ter waarde van nagenoeg R1 miljard, wat deur sy ministers en adjunkministers in Pretoria en Kaapstad beset is.
“Die DA lê ’n klag by die Openbare Beskermer in om ondersoek in te stel na wat blykbaar onbeskaamde korrupsie en tenderinflasie in die instandhouding van ministeriële herehuise is,” het dr Leon Schreiber, DA-skaduminister vir staatsdiens en administrasie, in ’n verklaring gesê.
“Dit beteken die regering het in net twee jaar gemiddeld nagenoeg R1 miljoen aan elke herehuis bestee. Die uitgawes wat aangegaan is, was vir opknappings, herstelwerk, munisipale tariewe en dienste insluitend gratis water en elektrisiteit,” het Schreiber bygevoeg.
“Baie van die uitgawes dra duidelike tekens van massiewe tenderkorrupsie. By een huis in Kaapstad is die kombuis opgeknap teen ’n koste van meer as R1,4 miljoen. Vir ’n ANC-kader wat in Albertstraat, Waterkloof, gehuisves is, het die staat meer as R240 000 betaal om kakkerlakke te berook – gehef deur drie verskillende fakture. Die vervanging van ’n omgevalle gordynreling by ’n huis in Johann Rissik-rylaan in Waterkloofrif het R54 000 gekos. En die vervanging van gloeilampe by ’n ministeriële herehuis in Clarkstraat in Waterkloof het meer as R19 000 gekos,” het Schreiber gesê.
“Hoewel dit na duidelike gevalle van tenderinflasie blyk te wees, beantwoord dit ten minste finaal die vraag van hoeveel rande dit neem vir ANC-lede om ’n gloeilamp te vervang.”
Kragopwekkers om ministers van beurtkrag vry te stel
“Een van die grootste komponente van die R50 miljoen wat aan instandhouding by ministeriële herehuise in Pretoria en Kaapstad bestee is, was om seker te maak dat ANC-kaders teen beurtkrag beskerm word. Terwyl Suid-Afrikaners onder fase 6-beurtkrag ly, is dieselfde ministers en adjunkministers wat hierdie krisis veroorsaak het heeltemal geïsoleer van die gevolge daarvan. Die inligting wat die DA verkry het, toon dat die ANC-regering die afgelope twee jaar belastingbetalers se geld gebruik het om by minstens 297 voorvalle dieselkragopwekkers, “diensopwekkers” of “herstel kragopwekkers” by ministeriële huise te “hervul”. By een geleentheid het die ANC byna R500 000 bestee om ’n kragopwekker by ’n ministershuis in Moreletapark te installeer,” het Schreiber gesê.
“Hierdie uitgawes toon ook duidelike tekens van moontlike korrupsie, met die staat wat gereeld meer as R25 000 bestee om ’n kragopwekker te “hervul”.”
Swembaddens en lugversorgers
“By minstens 388 verskillende geleenthede is belastingbetalers gedwing om te betaal vir opgraderings en herstelwerk aan swembaddens by ministeriële herehuise. Dit was die enkele mees algemene instandhoudingsuitgawe om te verseker dat ANC-kaders in die swembad kan afkoel ná ’n lang dag van plundery,” het Schreiber gesê.
“Terwyl Suid-Afrikaners onder sommige van die wêreld se hoogste koerse van geweldsmisdaad ly, het die ANC geen koste ontsien om hulself veilig te hou nie, en het by een geleentheid meer as R191 000 bestee om ’n stukkende kamera reg te maak. Elektriese heinings by ministeriële herehuise kos ook dikwels R25 000 om te versien. Die mense van Suid-Afrika het die afgelope twee jaar by ten minste 84 geleenthede betaal om elektriese heinings vir lede van Cyril Ramaphosa se uitvoerende bestuur reg te maak,” het Schreiber bygevoeg.
“Sodra kaders ’n paar rondtes van luukshede gedoen het, is hulle verder koel gehou deur lugversorgers met vergunning van die mense van Suid-Afrika. By minstens 90 verskillende geleenthede is belastingbetalers se geld gebruik om lugversorgers te installeer, reg te maak en in stand te hou,” het Schreiber gesê.
Gratis water, elektrisiteit en munisipale tariewe
Die res – meer as R43 miljoen – is bestee aan die betaling van eiendomsbelasting, vullisverwydering, water en elektrisiteit by die 97 herehuise.
“Die DA rapporteer hierdie erg opgeblase uitgawes by die Openbare Beskermer. Dit blyk dat ANC-kaders selfs die luukse herehuise waar hulle woon soos “rockstars” gebruik om korrupsie te pleeg. Ons het ook reeds die Wetsontwerp op die Besnoeiing van Kabinetvoordele in die Parlement ter tafel gelê, wat deursigtigheid en toesig sal bring oor die proses om voordele in die Ministeriële Handboek in te sluit. Hierdie byvoordele kos Suid-Afrikaners meer as R1 miljard per jaar. Ons land kan eenvoudig nie bekostig om aan te hou betaal vir die luukse leefstyl van ministers wat soos “Rockstars” leef nie, terwyl beurtkrag, werkloosheid en armoede op krisisvlakke is,” het Schreiber afgesluit.