Die hof het gelas dat die adjunkdirekteur van korporatiewe dienste onmiddellik heraangestel word. Die minister het die personeellid die skuld gegee en haar van wangedrag beskuldig.
Deur Tania Broughton (GroundUp)
- Die Johannesburgse Arbeidshof het Mmamoloko Kubayi, minister van menslike nedersettings, beveel om die adjunkdirekteur van korporatiewe dienste onmiddellik weer aan te stel.
- Kubayi het die adjunkdirekteur se kontrak summier beëindig nadat Kubayi ’n uur lank in die hysbak vasgesit het en die adjunkdirekteur die skuld gegee en haar van wangedrag beskuldig.
- Vandeesmaand het waarnemende regter Molatelo Makhura van die Johannesburgse Arbeidshof beslis dat Kubayi se optrede onwettig was, en gesê dat sulke optrede “afgekeur moet word”.
Die minister van menslike nedersettings is beveel om die adjunkdirekteur van korporatiewe dienste, Nelly Letsholonyane, wat bevind is dat sy onregmatig afgedank is, onmiddellik weer aan te stel.
Letsholonyane is afgedank nadat minister Mmamoloko Kubayi vir sowat ’n uur in ’n hysbak vasgesit het en toe vir Letsholonyane die skuld gegee het, en haar kontrak in April vanjaar summier beëindig het.
Vandeesmaand het waarnemende regter Molatelo Makhura van die Johannesburgse Arbeidshof beslis dat minister Kubayi se optrede “onregmatig” was. “Sulke optrede moet nie deur die howe gekondoneer word nie. Hierdie hof kan en moet nie ’n blinde oog draai vir onreg en wetteloosheid nie. Die impak wat sulke besluite op werknemers het, is ondenkbaar,” het hy gesê.
Minister Kubayi het net voor 20:00 op 14 Maart vanjaar op ’n WhatsApp-groep geplaas dat sy in die hysbak vasgesit het en dat die “verantwoordelike persoon reeds werk verlaat het”.
Terwyl Letsholonyane, gewaarsku deur die boodskap, onmiddellik stappe gedoen het om ’n tegnikus van die hysbakmaatskappy te kry om na die saak aandag te gee, is sy die volgende oggend om 07:30 by die Minister se kantoor ingeroep en ’n voornemebrief gegee om haar te ontslaan vir “nalatigheid” en vir die bedreiging van die lewens van werknemers. Sy is met onmiddellike effek op 20 April 2023 ontslaan.
Letsholonyane het toe die Johannesburgse Arbeidshof genader en beweer dat die minister kontrakbreuk gepleeg het.
Regter Makhura het in sy onlangse uitspraak gesê haar afdanking is onwettig omdat die minister nie aan die bepalings van die Senior Management Service Handbook (SMS Handbook) voldoen het nie.
Hy het gesê Letsholonyane was sedert 2005 in diens van die departement en was drie jaar van aftrede toe sy afgedank is. Hy het gesê die dag ná die hysbakvoorval het die minister aan Letsholonyane ’n brief gegee wat die bewerings van wangedrag bevat. Dit het ingesluit dat sy as hoof van die tak en bestuurder verantwoordelik is om gereelde instandhouding van die gebou en/of die hysbakke te verseker, versuim het om die risiko af te weer, dat sy moes geweet het dat mense steeds in die gebou werk en sy misluk het om betyds te reageer.
Letsholonyane het ’n skriftelike verduideliking ingedien en enige wangedrag ontken en aangedui dat die saak by ’n dissiplinêre verhoor hanteer moet word.
Op 3 April het die Minister haar egter drie opsies gegee: om ontslaan te word, ’n verhoor in die gesig te staar, of vervroegde aftrede te neem. Letsholonyane “onder protes” het vir vroeë aftrede gekies.
Terwyl sy op 20 April huis toe gery het, het sy ’n oproep van die Minister ontvang dat sy met onmiddellike effek ontslaan is, wat toe in ’n brief bevestig is.
Letsholonyane het in haar betoog in die Arbeidshof aangevoer dat die Minister as die slagoffer, getuie, inisieerder en skeidsregter opgetree het “en dit was nie aanvaarbaar nie”.
Oor die vraag of die saak dringend is, het regter Makhura gesê dat wanneer politieke hoofde na bewering die oppergesag van die reg ondermyn het, of bepalings in geldige ooreenkomste ondermyn het en “wetteloosheid ontketen op die mense wat hulle veronderstel is om te lei, die howe moet haas, wanneer geroep word om in te gryp, om goeie rede”.
“Versuim deur die howe in daardie situasie sal lei tot die voortsetting van die wetteloosheid en die mag aanmoedig om voort te gaan om straffeloos op te tree.”
Hy het gesê die saak het niks met die meriete te doen nie, maar of die Minister aan die bepalings in die SMS-handboek voldoen het.
Die minister, het hy gesê, het Letsholonyane se voorwaardelike aanvaarding van vroeë aftrede verwerp en toe, ses dae later, besluit om haar sonder ’n dissiplinêre verhoor summier te ontslaan, soos deur die Handboek vereis word.
Hy het beveel dat Letsholonyane onmiddellik weer in diens geneem word. Hy het verder beveel dat die Minister, of haar afgevaardigde, verbied word om Letsholonyane af te dank sonder om aan die prosedures in die Handboek te voldoen.
Hy het ook beslis dat die minister se optrede “afgekeur moet word” en dat sy die koste van die aansoek betaal.
Die berig is oorspronklik op GroundUp geplaas en kan hier gelees word.